نیازی به مقدمهچینی نیست؛ دنیای امروز، دنیای متفاوتی است. شاید فکر کنید جذب سرمایه کار سادهای است. اما سؤالات زیادی در اینباره وجود دارد؛
برای یافتن پاسخ این پرسشها و کمک به استارتاپها برای عبور از این بحران، ما با 5 متخصص بزرگ به نمایندگی از بهترین VCهای اروپایی مصاحبه کردیم. افرادی از تالین، ریگا، ورشو، وین و برلین که درمورد سرمایهگذاری VC در شرایط بحرانی با ما گفتگو کردند. در این مقاله، برخی از نکات مهم این گفتگو با الکس ژیگارف (Speedinvest)، آنتونی تیخونوف (Seedrs)، آندریس برزینس (Change Ventures)، کریس کوبیلک (Change Ventures) و ریوو آنتون (United Angels VC) را ذکر کردهایم.
همه شرکتکنندگان در این گفتگو موافق بودند که ما با یک بحران اقتصادی سروکار داریم. به طور بالقوه حتی بزرگتر و وسیعتر از بحران سال 2008 – بهگونهای که فقط بخشهای اقتصادی و صنعت را درگیر نمیکند. صنایع مهمانداری (خدمات مسافرتی، هتل و رستوران)، چند سالِ بسیار سخت را پیش رو خواهند داشت.
کریس کوبیلک، Innovation Nest:
اگر در مشاغل تحت تأثیر بحران کار میکنید، الآن بدترین زمان برای جذب سرمایه است. بااینحال برای دیگران، این شرایط هم بهخوبی سایر شرایط است. هرچند من ترجیح میدهم بیشتر بر افزایش شانس بقا تمرکز کنم.
ممکن است در این شرایط متأثرکننده هم، بعضی مسائل برای شرکتها روشن به نظر برسند، با این حال دوام آوردن سخت است. از طرف دیگر، فشار آشکاری بر بعضی فناوریهای خاص مانند VR یا AR، ابزارهای دورکاری و صنایعی مانند بیوتکنولوژی و MedTech وجود دارد.
ریوو آنتون، United Angels VC:
من به طور پیشفرض نمیتوانم فهرستی از شرکتهای آسیبدیده از بحران تهیه کنم. اگر این شرکتها توانسته باشند قبل از بحران سرمایههای قابل توجهی جمعآوری کنند، ممکن است تا عادی شدن شرایط وضعیت خوبی داشته باشند.
در شرایطی که VCها در حال فعالیت هستند، فرآیند ارزیابی دشوارتر خواهد بود. آندریس خاطرنشان کرد، درک اینکه چه اتفاقی برای ارزیابیها در زنجیره ارزش (سری B، سری C و غیره) میافتد و ظاهر آنها طی 18 الی 24 ماه آینده چگونه خواهد بود، بسیار مهم است.
آندریس برزینس، Change Ventures:
ارزیابیهای قبل از بحران به طور متوسط 30% کاهش یافته است؛ ما انتظار این را داشتیم. تأمین مالی سری B نیز تقریباً از بین رفته است.
بیشتر مشاوران با احتیاط بیشتر و افزودن عناصر اضافی برای بررسی، و با توجه به سرمایه موجود استارتاپها، درمورد سرمایهگذاریهای جدید خود تصمیمگیری میکنند.
ریوو آنتون، United Angels VC:
ما در حال بررسی چهار ریسک هستیم:
تقاضا: آیا تغییر کرده، افزایش یافته یا کاهش یافته است و این چه تأثیری بر دیگر مسائل میگذارد؟!
واحدهای اقتصادی: به طور خاص قیمت خدمات، محصولات و هزینهها چه تغییری خواهند کرد؟!
اجرا: آیا میتوان فرآیندها و محصولات خود را با شرایط دورکاری تطبیق داد؟!
ریسک اعتبار: چه تأثیری میتواند روی تجارت شما داشته باشد؟
با اینکه طی ماههای گذشته شاهد کاهش چشمگیر تأمین مالی جمعی مبتنی بر تخصیص سهام (equity crowdfunding) بودیم، آنتونی از Seedrs متوجه افزایش تقاضا از سوی استارتاپها شد. جالبتر آنکه صنایعی مانند بیوتکنولوژی که به طور سنتی اهمیتی به تأمین مالی جمعی مبتنی بر تخصیص سهام نمیدادند نیز تقاضاهای خود را افزایش دادند.
آنتونی تیخونوف، Seedrs:
سرمایهگذاران خردهفروش در حال بررسی هستند: سیاستهای سرمایهگذاری چگونه تحت تأثیر بحران قرار میگیرد و اینکه شرکتها در چه سطوحی میتوانند این سیاست را اجرا کنند. (…) استارتاپها با ما تماس میگیرند و در حال حاضر فقط به دنبال تأمین مالی جمعی مبتنی بر تخصیص سهام هستند؛ چیزی که حامیان کسبوکار و VCها در حال انجام آن هستند. مسئله اصلی، نقدینگی است.
همه اعضای هیئت مشاوران ما اظهار داشتند که پذیرای کسبوکارها هستند. درواقع همه آنها طی چند هفته گذشته معاملات خود را به سرانجام رساندهاند (سلب مسئولیت: تمام آن تفاهمنامههای سرمایهگذاری قبلاً امضا شده بودند و VCها فقط به تعهدات خود احترام گذاشتند). با اینکه همه برای گفتگو آماده هستند، پیشبینی رویدادهای آینده برای هیچکس راحت نیست. معنای این حرف آن است که به چند ماه فرصت نیاز داریم تا عادی شدن دوباره شرایط را پیشبینی کنیم. درحالیکه سرمایهگذاران مستقر در بالتیک مانند آندریس نسبت به عادی شدن شرایط تا تابستان امسال خوشبین بودند، دیگران مانند کریس بیشتر، سال 2021 را بهعنوان زمانی که زندگی به حالت عادی برمیگردد در نظر میگیرند.
همه کارشناسان معتقدند استارتاپها باید روی محافظت و مراقبت از سبد سرمایهگذاری فعلی خود تمرکز کنند. همچنین مبلغی که برای تکمیل سبد سرمایهگذاری اختصاص داده خواهد شد باید بیشتر از قبل بحران باشد.
ریوو آنتون، United Angels VC:
من فکر میکنم این وظیفه ما است که با استفاده از چرخه تأمین سرمایه به سبد سرمایهگذاری خود کمک کنیم.
کریستوبال آلونسو، Startup Wise Guys:
پیشنهاد من این است که برای بقای خود فقط به «چرخه تأمین سرمایه» تکیه نکنید. ما از شرکتهای سبد سرمایهگذاری خود میپرسیم، برنامه شما برای بقا در 9 ماه آینده بدون سرمایه چیست و سپس، چگونه یک چرخه تأمین سرمایه از جانب ما میتواند روی برنامه و توانایی شما در پیگیری فرصتها تأثیرگذار باشد.
شرایط قرنطینه همه را مجبور به آنلاین شدن کرده است. در بعضی موارد این میتواند نقطه اوجی باشد که از مدتها پیش منتظرش بودیم. دولتها فعالیتهای خود را آنلاین کرده و بنگاههای اقتصادیِ کامل میتوانند فرآیندهای خرید خود را بهصورت دیجیتالی درآورند، فرآیندهایی که قبلاً به کارگاه یا جلسات متعدد فردی و گروهی نیاز داشتند. همین وضعیت درمورد فرآیندهای تصمیمگیری در VC نیز اعمال میشود. یکی از شرکتکنندگان توضیح میدهد که چطور در گذشته، یکی از آخرین مراحل VC، دعوت از همه بنیانگذاران استارتاپ برای حضور در دفتر و برگزاری یک کارگاه با 3 یا 4 تن از شرکا بود. اکنون این مرحله به صورت آنلاین انجام میشود. درنتیجه همه چیز سریعتر رخ میدهد، زیرا هماهنگی دستور کارها در حالت آنلاین بسیار سادهتر است.
الکس ژیگارف، Speedinvest:
علیرغم همه ریسکهای موجود، هنگام ارزیابی استارتاپها این مسئله را نیز بررسی خواهیم کرد که آیا امکان برقراری یک چرخه فروش کاملاً آنلاین وجود دارد؛ زیرا محصولات بعضی از استارتاپها بهگونهای است که امکان فروش اینچنینی را ندارند و این کار را در چنین شرایطی واقعاً سخت میکند.
بحرانها اغلب بهعنوان زمانی برای اصلاح و تغییر تلقی میشوند؛ احتمالاً درمورد استارتاپها و سرمایهگذاران نیز همینطور است. همانطور که کریس گفت، بسیاری از استارتاپها از بین میروند و متأسفانه این همان چیزی است که واقعاً اتفاق میافتد. در حال حاضر بیرون از بحران، چشمانداز بقای طبیعی بسیار محدود است.
الکس خاطرنشان کرد: ما در سالهای گذشته، هرگز تا این حد نقدینگی در دست سرمایهگذاران VC ندیده بودیم. آیا این بدان معناست که بحران کووید 19 ما را به دنیای کسبوکار برگردانده و از هیاهوی استارتاپها دور میکند؟ به نظر میرسد همینطور باشد. ما همیشه در جستجوی رشد MRR بهجای ارزیابی و سرمایهگذاریهای دور بعدی هستیم.
ریوو آنتون، United Angels VC:
این مسئله بیشتر درمورد تجارت، واحدهای اقتصادی و نقطه سر به سر؛ و کمتر درباره خروج و مالکیت خواهد بود.
الکس ژیگارف، Speedinvest:
اکنون همه چیز درباره اصول اجرایی است و نه گزافهگویی تبلیغاتی و ارزیابیهای قبلی.
وقتی از مهمترین توصیهها درباره وضعیت فعلی سؤال شد، همه سرمایهگذاران با هم توافق داشتند: راه فرار خود را باز بگذارید! بنابراین، این اولین توصیه به شما است. با این وجود، آندریس پیشنهاد کرد علاوه بر حفظ بقای خود، به این فکر کنید که بحران کووید 19 چه فرصتهایی برای تجارت شما فراهم خواهد کرد.
توصیه دوم مراقبت از گروه و تمرکز بر مهارتهای مدیریت بود. همانطور که آنتونی گفت: «مدیر بودن در اقتصاد، بیش از حد خوب و آسان است. اما در این شرایط تأثیر مدیریت از اهمیت بیشتری برخوردار است.»
آندریس برزیس، Change Ventures:
به تحکیم و محافظت از گروه خود فکر کنید. چند اقدام کوچک از جانب مؤسسان شرکتها درمورد کارمندانی که ممکن است در خانههایشان درگیر مشکلات مربوط به بچههای مدرسهای خود باشند، کمک زیادی خواهد کرد تا با وفاداری آنها جبران شود.
توصیه سوم: گفتگو با سرمایهگذاران را به بعد موکول نکنید. همین حالا با هم صحبت کنید. اما نکته مهم این است که این کار را با هدف برقراری ارتباط انجام دهید، نه با اهداف تجاری.
آخرین نکته و اما نه کماهمیتترین برنامهای که باید داشته باشید (یا حداقل به آن فکر کنید)، کاری است که باید با عادی شدن شرایط انجام دهید.
آنتونی تیخونوف، Seedrs:
وقتی یک بحران در حال گسترش است، افراد به طور طبیعی ترجیح میدهند کمتر خطر کرده و بااحتیاط رفتار کنند. اما سؤال این است: وقتی به شرایط عادی برگردیم چه اتفاقی میافتد؟ من از شرکتهای موجود در سبد سرمایهگذاری خود میپرسم، آیا برای وقتیکه بحران را پشت سر گذاشتیم، برنامهای دارید؟
وینوهاب بزرگترین شتابدهنده مجازی در ایران، نسل جدید شتابدهنده مجازی برای پارسی زبانان
شماره پشتیبانی:
۰۲۱۹۱۳۰۱۳۲۵
۰۹۹۲۹۹۱۶۸۱۶