استارتاپ
- اولین شتابدهنده هند در سال 2008 شروع به کار کرد. این کشور اکنون بیش از 70 شتابدهنده برای استارتاپ‌ها دارد.
- شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت و Reliance Jio Infocomm در حال رشد و توسعه استارتاپ‌های هند هستند.
- به گفته کارشناسان، اکوسیستم استارتاپی هند در مسیر رقم زدن آینده‌ای مهیج بوده و می‌تواند به پیشرفت اقتصادی این کشور کمک کند.
ایده‌های منحصربه‌فرد می‌توانند مشکلات را حل کنند، بخش خاصی از بازار را هدف قرار داده یا حتی یک کسب‌وکار موفق و سودآور ایجاد کنند. با این‌حال فرآیند اجرا نیز به‌اندازه ایده مهم است. مسیر حرکت از ایده به سمت تحقق آن، اغلب کاستی‌هایی دارد که فقط در طولانی‌مدت قابل‌مشاهده است. درحالی‌که بودجه سرمایه‌گذاران به استارتاپ‌ها کمک می‌کند تا از چالش‌ها عبور کنند، همه شرکت‌های نوپا به مؤسساتی نیاز دارند که در مراحل اولیه از آن‌ها حمایت کند. همین احساس نیاز منجر به افزایش تقاضا برای خدمات مراکز رشد و شتابدهندهها در همه جای دنیا شده است.
برای مثال، انجمن نوآوری و کارآفرینی (SINE) IIT بمبئی اولین مرکز رشد استارتاپ خود را در سال 2004 و اولین شتابدهنده را با نام Morpheus در سال 2008 ایجاد کرد. تغییری که این دو در اکوسیستم استارتاپی هند طی 11 – 15 سال آینده ایجاد خواهند کرد بسیار بزرگ است.
هرچند اکوسیستم‌های استارتاپی هند تاکنون فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته‌اند اما هرگز روند رو به رشدشان معکوس نشده است. امروزه بیش از 70 شتابدهنده استارتاپی در هند فعالیت می‌کنند. از آن زمان تعداد استارتاپ‌های عملیاتی این کشور به 39 هزار تا رسیده است.
تحلیل‌گران بر اساس مدل‌های مالکیت، شتابدهندههای مختلف را به روش‌های زیر دسته‌بندی می‌کنند:
شتابدهندهها: کمک به استارتاپ‌ها برای غلبه بر چالش‌ها از طریق استراتژی‌های ارائه به بازار (Go-To Market Strategies)
هرچند هند به‌عنوان سومین مرکز بزرگ استارتاپ در جهان شناخته می‌شود، اما هنوز هم اکوسیستم آن با نرخ شکست بالایی روبرو است.
آویناش کاوشیک از شتابدهنده Revvx با ذکر این نکته به Inc42 گفت که بیش از 90% استارتاپ‌ها بدون توجه به اینکه از کدام قسمت جهان برخاسته‌اند شکست خواهند خورد. در این میان، شتابدهندهها فقط می‌توانند خطرات مراحل اولیه کار را کاهش دهند. شتابدهنده Revvx که در بنگلور مستقر است، روی استارتاپ‌های سخت‌افزاری تمرکز کرده است.
آشیش باتیا مؤسس و مدیرعامل شتابدهنده ایندیا ضمن تشریح دقیق نحوه خدمات‌رسانی شتابدهندههای استارتاپ افزود: «شتابدهندهها نقش یک هماهنگ‌کننده را بازی می‌کنند. آن‌ها تمام اجزا را جمع می‌کنند تا از استارتاپ‌ها حمایت کرده و زمینه رشد آن‌ها را فراهم کنند. در واقع کار شتابدهنده این است که شانس کلی استارتاپ‌ها را برای زنده ماندن افزایش دهد.»
پیشکسوتان این صنعت معتقدند شرکت‌های نوپا به دلایل مختلف شکست می‌خورند. بزرگ‌ترین عامل مؤثر، مربوط به بودجه و تسهیلات مالی است. امروزه استارتاپ‌ها با چالش‌های جدی از سوی رقبای داخلی و بین‌المللی خود در زمینه‌های بسیاری از جمله پیدا کردن سهم بازار خود، قیمت‌گذاری، کیفیت، عملکرد محصولات و حتی استراتژی خرید بازار توسط رقبا روبرو هستند.
بسیاری از استارتاپ‌ها قادر به شناسایی و اندازه‌گیری تقاضای بازار نیستند و نمی‌توانند تنوع کالاهای مد روز خود را افزایش دهند. سایر عوامل مانند تأخیر در ارائه محصول به بازار، تعلل در ایجاد شبکه توزیعی که هم قوی و هم مقیاس‌پذیر باشد و مهارت‌های پایین شبکه‌سازی نیز می‌توانند منجر به شکست استارتاپ‌ها شوند.
ریا اگاروال مدیرعامل شتابدهنده BLS مستقر در دهلی می‌گوید: «هرچند در درجه اول کارآفرینان به دلیل شکست‌های خود مقصر شناخته می‌شوند اما این وظیفه شتابدهنده است که توانایی خود را برای استمرار یک استراتژی ارائه به بازار قدرتی (GTM) که قادر به حفظ کسب‌وکار باشد ارزیابی کند.»
درک این مسئله به‌تنهایی باعث شده او مدلی از شتابدهنده را ارائه دهد که هدف آن، صرف‌نظر از سودآوری‌های کوتاه‌مدت، ایجاد مشاغل پایدار و بلندمدت است.
مونا سینگ از بنیانگذاران شتابدهنده ایندیا با اشاره به یکی دیگر از موانع مهم مشترک بین بسیاری از استارتاپ‌ها معتقد است، اگرچه تعداد استارتاپ‌ها در حال افزایش است اما رقابت، همچنان اجتناب‌ناپذیرترین چالش برای استارتاپ‌ها است. شتابدهنده ایندیا بیشتر روی استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه قرار دارند، تمرکز می‌کند.
درحقیقت او توضیح می‌دهد که شرکت‌های نوپا باید متحمل فشارهای ناشی از دو چالش اساسی شوند:
1- اول وجود کسب‌وکارهای انحصاری است که بازار را تحت سلطه خود درآورده و ورود به آن را دشوار کرده‌اند.
2- و دوم وجود انبوهی از استارتاپ‌ها در همان حوزه بوده که اتفاقا دارای ایده‌های نوآورانه -در عین اشباع بودن بازار تا حد زیاد- هم هستند.
او همچنین می‌گوید ترس از مشکلات، یا سرزنش شدن به دلیل ناکامی‌ها اغلب به‌عنوان یک سد اصلی، مانع راه‌اندازی شرکت‌های جدید می‌شود.
کاوشیک از شتابدهنده Revvx می‌گوید: «آنجا بود که به اهمیت مدل‌های مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات در هند پی بردم.» به همین دلیل اظهار داشت پس از درک مناسب اوضاع از طریق انجام تحقیقات گسترده، شتابدهنده Revvx را در سال 2014 راه‌اندازی کرد. او هدف خود را کمک به استارتاپ‌ها بیان کرد تا بتوانند از عهده چالش‌های پیشروی خود برآیند. کاوشیک از سال 2008 تا 2010 با IFC به‌عنوان مشاور اجرایی همکاری کرده است.
چرا شرکت‌ها برای کمک به موفقیت استارتاپ‌ها، شتابدهنده ایجاد می‌کنند؟
با تأیید افزایش پتانسیل اکوسیستم استارتاپی هند، بسیاری از شرکت‌های بزرگ مانند مایکروسافت و Reliance Jio Infocomm برنامه‌های شتابدهنده خود را آغاز کرده‌اند؛ اما شتابدهندههای این شرکت‌ها چگونه به رشد یک استارتاپ کمک می‌کنند؟
آگاروال از شتابدهنده BLS می‌گوید: «شتابدهندهها گنجینه‌ای از تجربه و دانش غنی بازار را به ارمغان می‌آورند و از طریق حل چالش‌های پیش رو، قادر به حفظ استارتاپ‌ها هستند.»
شرکت‌های بزرگ توانایی بیشتری در تصمیم‌گیری جسورانه و درک صحیح و اصولی بیشتری از بازار، نسبت به یک کسب‌وکار تازه‌تأسیس را دارند.
کاوشیک با بیان اینکه برنامه‌های همکاری با استارتاپ‌ها «یک خیابان دوطرفه» است، تأکید کرد: «درحالی‌که استارتاپ‌ها می‌توانند از کانال‌های توزیع قدرتمند شتابدهندهها استفاده کنند، می‌توانند راهکارهای اختصاصی خود را نیز با همکاری این شرکت‌ها گسترش می‌دهند.»
از آنجایی‌که همه شتابدهندهها در ازای برنامه‌های خود درصدی از سهام استارتاپ را به دست می‌آورند، با حسن‌نیت کامل و اطمینان از موفقیت نهایی استارتاپ عمل می‌کنند. کارآفرینان جوان هنگام انتخاب شتابدهنده در تقاطع چالش‌ها ایستاده‌اند. آن‌ها اغلب با این معضل روبرو هستند: آیا باید شتابدهندههای تخصصی (Sector-Specific Accelerator) را انتخاب کنم، یا شتابدهندههای عمومی (Sector-Agnostic Accelerator) گزینه‌ی بهتری برای من هستند؟!
چرا یک استارتاپ باید شتابدهنده تخصصی را به شتابدهنده عمومی ترجیح دهد؟
به گفته چندین شتابدهنده در هند، اعتقاد بر این است که شتابدهندههای تخصصی نسبت به شتابدهندههای عمومی موفقیت بیشتری کسب می‌کنند.
یک شتابدهنده تخصصی در شروع کار فرصت‌های مناسبی برای یادگیری از طریق تعامل‌های منظم فراهم می‌کند. در این فرآیند با ابداع و ارائه راه‌حل‌های موردنیاز برای حمایت از رشد، شکاف‌های موجود در مسیر پیشرفت استارتاپ برطرف می‌شوند.
اما آیا این تنها دلیل برای انتخاب شتابدهندههای تخصصی است؟
شتابدهنده ایندیا پاسخ می‌دهد: «انتخاب شتابدهنده تخصصی در حوزه صنعت، احتمال همسو شدن فعالیت شما با فعالیت بزرگ‌تر و اصلی شتابدهنده را افزایش می‌دهد.»
آقای باتیا به استارتاپ‌ها توصیه می‌کند: «موفقیت شما می‌تواند از نظر مالی به سود شتابدهنده باشد؛ اما این واقعیت که فعالیت شما می‌تواند سازمان را به اهداف بزرگ‌تر خود نزدیک کند، رابطه شما با شتابدهنده را ارزشمندتر می‌کند.»
یک تصویر واقعی از اکوسیستم استارتاپی هند: آینده‌ای هیجان‌انگیز
اگرچه اکوسیستم توسط سرمایه‌گذاران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، شبکه‌های سرمایه‌گذاران فرشته یا نیک‌اندیش، مراکز رشد، استودیوهای سرمایه‌گذاری و شتابدهندهها پشتیبانی می‌شود اما کارشناسان معتقدند اکوسیستم دامنه وسیعی برای توسعه دارد تا به‌عنوان یک مرکز استارتاپ جهانی شناخته شود. این امر می‌تواند با افزایش تمرکز بر ظرفیت‌سازی به‌منظور کمک به کارآفرینان برای یادگیری و آموزش خود از طریق برنامه‌های ساختاریافته به دست آید.
کشورهای توسعه‌یافته اکنون به دنبال رشد سریع و در حال ظهور کشورهایی مانند هند هستند تا از ظرفیت‌های عظیم موجود در این بازارها استفاده کنند.
کاوشیک از شتابدهنده Revvx می‌گوید که به نظر وی، اکوسیستم تولید هند «به‌آرامی رو به بلوغ» پیش می‌رود.
«ایجاد شرکت‌های فاکسکان و ویسترون، واحدهای تولیدی اپل و شیائومی در هند…. ما با ایجاد کسب‌وکارهای موفق در هند و خارج از کشور، خود را برای آینده‌ای هیجان‌انگیز آماده می‌کنیم.»
استارتاپ‌های هندی ثابت کرده‌اند که ابزار مهمی برای جذب ثروت خارجی به اقتصاد هند هستند.
باتیا از شتابدهنده ایندیا با استناد به داده‌های حاصل از نظرسنجی از 75 بنیان‌گذار و سرمایه‌گذار می‌گوید کارآفرینان نسبت به چشم‌انداز پیش روی خود خوش‌بین‌تر هستند. وی با اشاره به یافته‌های حاصل از نظرسنجی می‌گوید بیش از نیمی از بنیانگذاران انتظار دارند درآمد یا فروش ناخالص آن‌ها در 12 ماه آینده دوبرابر شود و حدود 90 درصد سرمایه‌گذاران قصد دارند سرمایه‌گذاری‌های خود را طی 12 ماه آینده افزایش دهند.
باتیا با ابراز اطمینان از داستان استارتاپ در هند اضافه می‌کند: «با پیشرفت‌های موجود در اکوسیستم، استارتاپ‌های بومی نه‌تنها زندگی مردم را از طریق ارائه خدمات مناسب و مقرون‌به‌صرفه راحت‌تر می‌کنند، بلکه به‌عنوان یک تقویت‌کننده بزرگ در جهت پیشرفت و توسعه اقتصاد هند عمل می‌کنند.»
