شتابدهنده مجازی
درحالی‌که شرکتها برای سازگاری مشاغل خود با شرایط انزوا و دورکاری تلاش می‌کنند، استارتاپ‌هایی که در حال رقابت برای جذب سرمایه‌گذاران و مربیان (منتورها) هستند نیز با یک دنیای جدید روبرو شده‌اند. چند هفته پیش Intel Ignite یک برنامه شتابدهنده 12 هفته‌ای به مدیریت Intel در تل آیو اعلام کرد: 10 استارتاپی که گروه دوم این برنامه را تشکیل داده قرار است 19 آوریل کار خود را شروع کرده و تمام روند مصاحبه‌های گزینشی خود را به‌صورت غیرحضوری بگذرانند. به‌علاوه، با شروع دومین دوره جذب Intel Ignite در کمتر از سه هفته، خود برنامه نیز برای اولین‌بار به‌صورت آنلاین انجام خواهد شد.
Intel سال گذشته برنامه Ignite خود را با تمرکز بر استارتاپ‌های تازهکاری که روی نقاط عطف صنایع کلیدی، مانند هوش مصنوعی (AI) و سیستم‌های مستقل کار می‌کردند شروع کرد. متقاضیان موفق، از مشاوران Intel و سایر متخصصان صنعتی، و همچنین تسهیلات تأمین بودجه و سایر منابع ارزشمند برخوردار می‌شوند. امسال Intel مجبور است همه چیز را با هم ترکیب کند، زیرا شیوع کووید 19 همه مشاغل را ملزم به رعایت قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی کرده است.
200 درخواست اولیه برای Intel Ignite به 70 درخواست کاهش یافت؛ همین تعداد هم به 16 انتخاب محدود شدند. پس از آن بیش از 50 نفر از مدیران Intel، VC ها، کارآفرینان و دیگران، به‌صورت تصویری و زنده، 10 نفر نهایی را انتخاب کردند. تزا ویسفیلد مدیرکل Intel Ignite در گفتگو با VentureBeat اشاره کرد: «16 استارتاپ داشتیم، به همراه 5 اتاق با صفحه نمایش‌های بزرگ، دوربین، بلندگوهای جابرا، ژل ضدعفونی‌کننده و 60 کارشناس که از نرم‌افزار جلسات تصویری زووم (Zoom) استفاده می‌کردند.»
بسیاری از افراد معتقدند بحران کووید 19 منجر به تغییر دائمی فرهنگِ کار خواهد شد. دورکاری با استقبال گسترده‌تری روبرو شده و بسیاری از کنفرانس‌‌ها به حوزه دیجیتال منتقل خواهند شد. در حال حاضر شرکت مایکروسافت در نظر دارد رویدادهای 2021 خود را به صورت آنلاین برگزار کند.
بنابراین آیا کووید 19 می‌تواند به ایجاد روند مشابهی در حوزه شتابدهندههای استارتاپ منجر شود؟ آیا این حوزه در آینده، از نرم‌افزار جلسات تصویری زووم و نرم‌افزارهای مشابه آن برای فرآیند گزینش خود استفاده خواهد کرد؟ ویسفیلد معتقد است: «هنوز برای اظهارنظر خیلی زود است. برای این کار مزایا و معایب مشخصی وجود دارد».
به نظر ویسفیلد فرآیند گزینش مجازی منظم‌تر بوده و نسبت به روند حضوریِ معمول با سرعت بیشتری پیش می‌رود. او ادامه داد: «یکی از نکات قابل‌توجه در گزینش حضوری «اثر گروه» یا «اثر دسته‌ای» است. [منظور از اثر دسته‌ای پدیده‌ای روانی است که به‌موجب آن افراد، دنباله‌رو دیگران شده و بدون توجه به اعتقادات خود هر کاری که گروهی از مردم انجام می‌دهند تکرار می‌کنند] مثلاً وقتی یک فرد سروزبان‌دار با بیان قوی خود دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» ویسفیلد ادامه می‌دهد: «در روند مجازی، این پدیده تأثیر کمتری دارد. البته در امتیازدهی مجازی نیز نیاز به یادداشت‌برداری دقیق وجود دارد. می‌توانیم یادداشت‌های بازخوردی به‌مراتب بهتری تهیه کنیم که ویرایش و دسته‌بندی شده‌اند. این یادداشت‌ها در اختیار استارتاپ‌ها قرار می‌گیرند تا درباره روند کار شتابدهنده بهتر بیاموزند.»
ویسفیلد معتقد است برخی استارتاپ‌ها نتوانستند عملکرد مورد انتظار خود را در نرم‌افزار زووم ارائه دهند. یکی از مهم‌ترین ارزش‌های برنامه برای استارتاپ‌ها، مربیان و داوران، فرصت تعامل با افراد دیگر است. وی گفت: «برگزاری جلسات مجازی فرصت شبکه‌سازی را از بین می‌برد یا حداقل می‌توان گفت این کار را بسیار دشوار می‌کند.»
به نظر ویسفیلد نقطه‌ضعف احتمالی دیگر، کاهش صمیمیت و روابط دوستانه است. ارتباط مجازی، توانایی مربیان را برای استفاده از نشانه‌های غیرکلامی کاهش می‌دهد.
اجرای بیشتر بخش‌های برنامه‌های استارتاپی به‌صورت مجازی، مزایای بالقوه‌ای نیز دارد. با کاهش نیاز به سفر و حمل‌ونقل، می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد و به بهبود شرایط محیط‌زیست کمک کرد. اینکه کووید 19 باعث ایجاد تغییرات اساسی در عملکرد شتابدهندههای استارتاپ می‌شود یا خیر، باید منتظر ماند و دید؛ اما چیزی که می‌توان گفت این است که بسته به میزان موفقیت‌آمیز بودن تلاش‌های اولیه صورت‌گرفته، می‌تواند برخی از جنبه‌های آن را تغییر دهد.
Intel Ignite مجبور است به مرور زمان ضعف‌هایش را جبران کرده و در نحوه کار با استارتاپ‌ها تغییرات اساسی ایجاد کند؛ این شرکت باید خیلی زودتر با استارتاپ‌ها آشنا شود. به‌عنوان‌مثال، باید بداند صلاحیت و دانش آن‌ها در چه حد است. دستیابی به این هدف، در نرم‌افزار زووم به صرف زمان بیشتری نیاز دارد. تنها در این صورت می‌توان استارتاپ‌ها را با بهترین و مناسب‌ترین مربیان صنعتی ارتباط داد.
ویسفیلد گفت: «ما بسیاری از قسمت‌های برنامه را متناسب با شرایط جدید تغییر می‌دهیم. موفقیت در این برنامه‌ها به ایجاد سطح عمیقی از صمیمیت و اعتماد بین شرکت‌های نوپا و کارکنان برنامه نیاز دارد. اگر ندانیم بزرگ‌ترین چالش آن‌ها چیست، نمی‌توانیم به‌خوبی به آن‌ها کمک کنیم تا مسائل خود را حل کنند.»
درنهایت یک روز آزمایشی وجود دارد، جایی که استارتاپ‌ها برای نشان‌دادن پیشرفت‌های خود جمع می‌شوند. به گفته ویسفیلد این روز به «یک مدل جذاب و جدید»، فراتر از نرم‌افزار زووم نیاز دارد.
احتمالاً همیشه تمایل به برقراری ارتباط چهره‌به‌چهره وجود خواهد داشت؛ مخصوصاً وقتی صحبت از ایجاد شغل و تأمین سرمایه باشد.
ویسفیلد گفت: «بدون شک کووید 19 تأثیر زیادی در برنامه‌های این‌چنینی خواهد داشت. ما بسیاری از قسمت‌های برنامه را با شرایط جدید سازگار می‌کنیم. البته هنوز هم برای فروش، توسعه کسب‌وکار و دوره‌های سرمایه‌گذاری نیاز به تعاملات شخصی وجود دارد.»
تغییراتی که به دلیل تهدید کووید 19 ایجاد می‌شوند، فقط به برنامه‌های شتابدهنده محدود نخواهد شد. اما ممکن است شرکت‌های نوپا و سرمایه‌گذاران مجبور باشند از این شرایط دنیای جدید، همان‌طور که هست استقبال کنند.
ویسفیلد افزود: «من معتقدم ما در حال حرکت به‌سوی یک دنیای جدید هستیم؛ سفرها متفاوت خواهند بود، تعامل با مشتری متفاوت خواهد بود، ابزارها تغییر خواهند کرد. حتی مواردی مانند آموزش افراد نیز تغییر خواهد کرد، زیرا در آینده باید بیشتر کارها را از طریق دوربین انجام دهیم؛ بنابراین برنامه‌ها باید سازگار شوند و ترکیبی از اقدامات حضوری و مجازی را دربرگیرند. ما طی چند هفته آینده، آزمایش‌هایی انجام خواهیم داد که نشان می‌دهند باید چه چیزهایی را حفظ کرده و چه چیزهایی را تغییر دهیم.»
SkyDeck
چند هفته پیش، شتابدهنده SkyDeck در کالیفرنیا اعلام کرد که گروه تازه‌ای متشکل از 24 استارتاپ از 11 کشور را برای شرکت در برنامه بهار خود انتخاب کرده است. SkyDeck یکی از برجسته‌ترین شتابدهندههای دانشگاهی در ایالات متحده است. این شتابدهنده، محصول ابتکار مشترک دانشکده بازرگانی برکلیز هس، کالج مهندسی و دفتر معاونت پژوهشی دانشگاه کالیفرنیا است. بخشی از آن نیز توسط سرمایه‌گذاران خطرپذیری مانند سکویا تأمین می‌شود.
هرچند SkyDeck بیشتر مصاحبه‌های خود را قبل از شدت یافتن این بحران انجام داده بود اما با محدود شدن سفرها، تعداد کمی از مصاحبه‌ها توانستند مراحل نهایی خود را طی کنند؛ بنابراین چند ماه پس از انتشار سیاست پناهگاه در محل کالیفرنیا (منظور طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و خارج نشدن از منزل به جز مواقع ضروری است) SkyDeck نیز مانند Intel Ignite باید برنامه خود را به طور کامل از راه دور دنبال کند.
کارولین وینت مدیر اجرایی Berkeley SkyDeck به VentureBeat گفت: «همه شرکت‌های نوپا از طریق فناوری‌های آنلاین آموزش می‌بینند و با مشاوران، سرمایه‌گذاران و سایر همکاران خود کار می‌کنند.»
این برنامه شش‌ماهه در تاریخ 30 مارس آغاز شد و تا تاریخ پیش‌بینی شده، یعنی 15 سپتامبر ادامه خواهد داشت. آنچه در این دوره اتفاق می‌افتد کاملاً روشن نیست. ممکن است هم‌زمان با پیشرفت برنامه، قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی نیز کاهش یابد. برنامه‌های کنونی به طور کامل برای یک دنیای مجازی طراحی شده‌اند.
وینت گفت: «ما در درجه اول از همان ابزارهای استانداری که در اغلب دورکاری‌ها دیده می‌شوند، استفاده می‌کنیم. از جمله این ابزارها می‌توان به گوگل، Slack، زووم و البته Krisp اشاره کرد. این ابزارها مهم و استاندارد هستند. مهم این است که فرهنگ و فعالیت‌های اجتماعی را کاملاً اصلاح کنیم تا این ابزارها بهتر کار کنند.»
با توجه به تغییرات شدید موردنیاز برای تبدیل یک برنامه حضوری به حالت دورکاری، باید روند خاصی طی شود. این روند شامل آزمون و خطا، برگزاری «جلسات صبحانه کاری مجازی» بین منتورها و مؤسسان و همچنین تشکیل گروه‌های مشترک‌المنافع ویژه آنلاین، درمورد موضوعات خاص و ایجاد فرصت‌های بسیار برای تعامل مشاوران است.
SkyDeck همیشه به برنامه‌های حضوری خود افتخار کرده است. وینت افزود: «ما فقط اردوگاهی برای جمع‌آوری کمک نیستیم که تنها هدفمان، معرفی سرمایه‌گذار باشد. ما واقعاً روی ایجاد کسب‌وکارهای جدید، از طریق اتصال ده‌ها استارتاپ سراسر جهان با همه منابع موجود تمرکز می‌کنیم. به همین دلیل مجازی بودن یک چالش جدید است، ما آزمایش‌های زیادی برای این کار انجام خواهیم داد.»
چوون تانگ، سرمایه‌گذار و از شرکای Berkeley SkyDeck موافق است که در صورت ادامه این روند، نیاز به سازگاری وجود دارد.
او گفت: «گردهمایی‌های روزانه و بررسی هر دوهفته یک‌بارِ وضعیت کار، به خوبی پیش می‌رود. ما در حال حاضر بیشتر روی Slack حساس هستیم. تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا یک‌قدم دیگر نیز پیش برویم. این‌ها همه یک آزمایش بزرگ هستند و هر چه جلوتر برویم، بیشتر یاد خواهیم گرفت.»
بااین‌حال هنوز این سؤال باقی است که SkyDeck و شتابدهندههای مشابه، با عبور از بحران کووید 19 به چه شکلی درخواهند آمد؟ آیا اوضاع به حالت عادی باز می‌گردد یا نحوه اجرای برنامه‌ها به طور دائمی تغییر خواهد کرد؟
وینت گفت: «ما مطمئناً چیزهای زیادی یاد خواهیم گرفت و انتظار ما از تعداد تعاملاتی که باید به‌صورت حضوری برگزار شوند، تغییر خواهد کرد. در حال حاضر یک پلتفرم بسیار قوی ساخته‌ایم که به‌راحتی می‌تواند خود را با شرایط دورکاری تطبیق دهد. همچنین پیش از این نیز اولین مرحله مصاحبه از راه دور را با مؤسسان شرکتها انجام داده‌ایم. سؤال این است که: نقطه مطلوب برنامه‌های حضوری در برابر دورکاری چیست؟ امیدواریم با روندی که در پیش گرفته‌ایم به پاسخ این پرسش دست پیدا کنیم.»
